ZF, Almanya’nın Aachen kentinde bulunan tesislerinde düzenlediği test sürüşü ile ticari araçlar için geliştirdiği güvenli sürüş sistemlerini basın mensuplarına tanıttı. Aachen’da gerçekleşen test sürüşü öncesi ZF yetkilileri geliştirdikleri ileri teknoloji sistemler hakkında bilgiler verdi. Evasive Maneuver Assist (EMA), Highway Driving Assist (HDA), acil fren asistanı AEBS (Advanced Emergency Braking System) sistemleri, 8 ileri vitesli şanzıman, direksiyon, aks ve süspansiyon sistemleri, ZF’nin geliştirdiği ileri güvenli sürüş teknolojilerini oluşturan sistemler olarak tanıtıldı. Daha sonra sektörel basın temsilcileri bu sistemleri barındıran kamyonları direksiyon başında test ettiler.
Etkinlik kapsamında ikinci durak Düsseldorf’ta bulunan TRW fabrikaları oldu. ZF, TRW’yi bünyesine kattıktan sonra TRW fabrikaları ZF’nin bünyesinde bir bölüm haline geldi. Burada da basın mensuplarına fabrika gezdirildi ve geliştirilen sistemler hakkında bilgiler aktarıldı. Ticari Araçlar dergisi olarak biz de bu etkinliği sizler için takip ederek ZF’nin ticari araçlar için ürettiği bu otonom ve güvenli sürüş sistemlerini aracın başında test etme ve deneyimleme imkanı bulduk.
ZF, Highway Driving Assist (HDA) ve WABCO ile birlikte geliştirilen Evasive Maneuver Assist (EMA) sistemlerinin sonuçlarını ilk kez ZF Innovation Truck 2016 prototipinde tanıtmıştı. ZF, AB genelinde zorunlu olan; elektronik denge kontrolü (Electronic Stability Control – ESC), otomatik acil fren sistemleri (Advanced Emergency Braking Systems – AEBS) ve şerit takip asistanı (Lane Departure Warning Systems – LDW) gibi sistem ve fonksiyonların bir ağ içinde daha yoğun şekilde birleştirilmesi ve otomatikleştirilmesinin yanı sıra, binek araç teknolojilerinin ticari araçlara da uygulanması için çalışmalarına 2016’da start verdi.
Kamyonlar için yeni elektronik emniyet asistanı
Proje ortağı WABCO ile birlikte geliştirilen Evasive Maneuver Assist (EMA) ve ZF tarafından geliştirilen elektrohidrolik ReAX servo direksiyon, kamyon sürücüleri trafik engellerini ve trafik sıkışıklığını farketmediklerinde ya da geç fark ettiklerinde kontrolü ele alıyor. Bu yardımcı fonksiyon, AEBS veya sürücü tarafından yapılan ani frenlemenin engel önünde durmak için yetersiz olduğu durumları algılıyor. Yollar kaygan olduğundan veya viraj ya da tepelerin arkasında aniden beliren engeller nedeniyle frenlemenin arkadan çarpmayı engelleyemediği durumlarda, sürücünün direksiyonu sağa veya sola çevirmesiyle etkinleşen EMA sistemi, kamyonu treylerle birlikte ve hatta azami hızdayken dahi boş olan şeride veya emniyet şeridine kendiliğinden ve güvenli şekilde yönlendiriyor.
ZF TRW Ticari Araçlar Direksiyon Sistemleri Başkanı Mitja Schulz, “Yenilikçi fonksiyonumuz otomatik kurtarma, frenleme ve dengeleme işlemlerini eşzamanlı olarak her hızda, TIR’ın her yük halinde ve her türlü treylerle gerçekleştirmektedir. Bu fonksiyon arkadan çarpmalı kazaların önlenmesine katkı sağlamaktadır. Ana hedefimiz olan Vision Zero’ya böylece büyük bir adım daha yaklaşmış bulunmaktayız” dedi.
EMA sistemi, ani manuel kurtarma manevralarında sürücünün manevra sırasında direksiyonu yetersiz derecede kırması ile kritik bir çarpışmaya sebebiyet vermesini veya direksiyonu çok ani ve şiddetle kırarak kamyonun savrulmasını, devrilmesini veya yan şeride geçerek başkalarını tehlikeye düşürmesini güvenilir şekilde önleyebiliyor.
Kendi ADAS kumanda cihazında realize edilen EMA sisteminin ne zaman etkinleştirileceği, WABCO tarafından sunulan otomatik OnGuardACTIVE acil freninin ayar mantığına bağlı. Bu sistem ilk kademede sürücüyü akustik ve ekran üzerinden görsel olarak uyarıyor; ikinci kademede titreşim sinyalleri eşliğinde 3,5 m/s²’ye kadar yavaşlama sağlanıyor. Üçüncü kademe ise, denge sınırları içerisinde araç durana kadar acil fren anlamına geliyor.
Direksiyonun aniden “kırılması” direksiyon sistemi tarafından birinci kademeden itibaren, yani sürücü uyarıldıktan sonra, EMA sistemini çalıştırmak için komut olarak (tetikleme) algılanıyor. Otomatik yönlendirme sırasında fonksiyon yazılımı, optimal kurtarma yörüngesini sürekli yeniden hesaplıyor ve direksiyon açısını buna uygun ayarlıyor. EMA sisteminin devrilmeye karşı entegre koruyucu fonksiyonu ZF Innovation Truck 2016’da ESC sisteminin ve yanal ivme sensör sisteminin bağdaştırılmasıyla oluşturuldu. EMA sistemini devre dışı bırakmak için sürücünün otonom kurtarma manevrası sırasında kısaca direksiyonu oynatması, fren yapması veya gaz pedalına basması yeterli oluyor.
HDA Highway Driving Assist Sistemi
ZF Innovation Truck’ın Highway Driving Assist Sistemi dikkatsizlik, yoldan çıkma veya saniyelik uyku gibi ciddi risklere karşı etkin şekilde koruyor. Sistem sürücüyü şeritten çıktığında sadece uyarmakla kalmıyor aynı zamanda TIR’ı otomatik ve aktif şekilde şeritte tutuyor. Sistem ayrıca, her hız temposunda önde giden araç arasındaki mesafeyi otomatik olarak koruyor ve gerektiğinde durma ve tekrar kalkma işlemlerini de gerçekleştiriyor. Schulz HDA sistemi ile ilgili olarak “Bu fonksiyon aslında, IAA 2015 fuarında duyurduğumuz gibi, binek araçlar için elektronik asistan olarak öngörülmüştü. Daha fazla güvenlik ve sürücünün işini hafifletmek adına sistemi şimdi ağır kamyonlara uyguladık” dedi.
Bu sistemde ZF sensörlerinin akıllı şekilde birleştirilerek, yol işaretlerini hassas olarak algılayan ön cam kamerası S-CAM ile mesafe algılamada kullanılan AC1000 radar sensörü kullanılmış. Sonuçta düşük hızlarda geniş bir görüş alanı sağlayan, yüksek hızlarda ise uzun menzili algılayabilen bir sistem oluşturulmuş. Frenlerin yanı sıra TraXon Hybrid otomatik şanzıman sistemi ve ileriyi gören vites değiştirme stratejisi PreVision GPS ile ZF’nin ReAX direksiyonu gibi ağ içinde birleştirilen diğer özellikler de sistemi bütünleştiriyor.
HDA ayrıca, ZF tarafından özel olarak geliştirilen ve çok özel bir detaya sahip olan kontrol elektroniğine sahip. Yolun bir tarafında yol işaretleri olmadığında sistem onları virtüel ortamda güvenilir şekilde hesapladığını belirten Schulz, “Yaklaşık iki yıl içinde HDA fonksiyonunun seri üretimine başlayabileceğiz. Dolayısıyla, bu ek güvenlikten trafiğe çıkan herkes en kısa zamanda faydalanabilecektir. O zamana kadar kamyonların konvoy halinde iletişimli seyir gerçekleştirebilmesi için tüm şartların yerine getirilmesi esastır” dedi.
Kamyonlar için SafeRange bağımsız manevra fonksiyonu
ZF Innovation Truck 2016, bağımsız SafeRange manevra fonksiyonuyla sensör sistemi, akıllı elektronik ve mekatronik sistemlerle, aracın ve işletmenin ağ içinde birbirine bağlı olması halinde yük aktarma merkezlerinde proseslerin nasıl optimize edilebileceğini sergiliyor. Konsept araç, dikkatli, verimli şekilde, sabit kamera verilerine dayanarak ve gerekirse bölgesinde emisyon oluşturmadan kendiliğinden yükleme rampasına yanaşıyor.
Manevra sırasında yaşanan kazalar araçta daima maliyeti yüksek hasara ve aracın kullanım dışı kalmasına yol açar ve yükleme ve boşaltma işlemini uzatır. Kamyonu kazasız şekilde rampaya yanaştırmak için treylerde bulunan sensör sistemi üzerinden çevrenin kapsamlı şekilde algılanması gerekir. Bunun ön koşulu ise, nakliye şirketine ait her treylerin böyle bir altyapıya sahip olmasıdır. Maliyet konusunda dengelerin hassas olduğu lojistik sektöründe bu çözüm pek uygulanabilir olmaması nedeniyle, ZF Innovation Truck 2016’da bağımsız manevra fonksiyonunu tutarlı şekilde geliştirmeye devam ettiklerini söyleyen, ZF Ticari Araç Teknolojisi Bölümü Kamyon ve Kamyonet Güç Aktarma Teknolojisi Birim Başkanı Winfried Gründler, “Çıkış noktamız 2014 yılında sergilenen ve uzun kamyonların tablet bilgisayar üzerinden konforlu şekilde manuel manevrasını sağlayan ZF konsepti olmuştur. Innovation Truck 2016 ile lojistik sektöründe iş akışlarını optimize eden ve nakliye şirketlerinin maliyetlerini dikkate alan, pratikte son derece kullanışlı bir konsept üzerinde yoğunlaşıyoruz” diyerek sözlerini sürdürdü.
Ağ içinde birbirine bağlı rampa ve kamyon
ZF, bağımsız SafeRange manevra fonksiyonu için kamyon ve işletmede sistemleri bir ağ içinde birleştirdi. Rampada bulunan sabit kameralar manevra edilecek kamyonu algılarken, kamyonun sadece treylerin arkasında bir hedef tahtasıyla donatılmış olması yeterli. Yine işletmede kurulu olan bir bilgisayar yönü hesaplar ve verileri WLAN üzerinden taşıttaki ZF Openmatics telematik sisteminin yerleşik ünitesine aktarıyor. Bu aşamada aracın kontrol ünitesi devreye giriyor ve ZF TRW’nin ReAX aktif elektrikli direksiyonu ve TraXon Hybrid otomatik şanzıman sisteminden destek alarak kamyonu kısmen sadece elektrik gücüyle ve böylece bulunduğu bölgede emisyon olmaksızın rampaya yanaştırıyor. Tablet bilgisayar, işlemin sürücü kabini dışından yürütülmesini sağlayan HMI kumanda sistemi görevini üstleniyor. Otomatik manevra işlemini tablet bilgisayar üzerinden sadece başlatması ve ayakta tutması yeterli.
Manevra işlemi başlarken kamyonun rampaya açısı 90 derece olduğundan kamera hedef tahtasını henüz algılamadığı için kamera resimleri ulaşana kadar kamyon GPS verileriyle algılanıyor ve kontrol ediliyor. Openmatics sistemine sahip olmayan araçlar için bilgisayar sinyali başka WLAN çözümleriyle de kamyona aktarılabiliyor. Manevra sırasında hesaplanan veriler sürekli olarak araca aktarılır ve hedef hız ve hedef direksiyon açısı manevra regülatörü tarafından güç aktarma ve direksiyon grubunda bulunan ZF sistemlerine aktarılıyor; bunlar da devir ve direksiyon açısını uygun şekilde ayarlıyor. Bu şekilde gerçekleşen araç hareketi de kamera veya GPS ile kontrol ediliyor ve kamyonun rotası gerekirse düzeltiliyor.
Yaya algılama sistemi, treyler ile rampa arasına bir yaya girdiğinde, tablet bilgisayardan gelen komutlardan bağımsız olarak manevra işlemini kendiliğinden durduruyor. Kullanıcı elini tablet bilgisayardan çektiğinde de işlem duruyor.
Sıklıkla gerçekleşen manevraların günümüzde kamyonların yakıt tüketiminde payı küçümsenemez. Innovation Truck’da kullanılan ZF sistemleri manevra sırasında en yüksek verimliliği ve böylece yakıt tasarrufunu amaçlıyor. TraXon Hybrid ile işletmedeki kısa mesafeler genelde sadece elektrik gücüyle katedilebiliyor. Elektrikli motor ayrıca optimum düzeyde ivme sağlıyor. Direksiyon sistemi ise motor kapalıyken elektrik gücüyle çalışma sırasında da tam servo destek sağlanacak şekilde tasarlanmış.
